COVID-19 Türkçe

Başbakanlık 23.03.2020, saat 15:00 de basın toplantısı gerçekleştirdi. 

Başbakan Mette Frederiksen, korona-virüsüne karşı yürürlüğe konulan bütün tedbirlerin 13. Nisan 2020 ye kadar uzatılmasına karar verildiğini açıkladı. 

Danimarka`da şuan hastanede tedavi gören 254 korona-virüs hastası var, bunlardan 55 tanesi yoğun bakım ünitesinde tedavi görmekte. Maalesef bugüne kadar 24 vatandaşımız hayatını kaybetti.  

Hükümet bugüne kadar alınan bütün önlemlere ve tedbirlere devam etmeye karar verdi. Böyle bir durumda ana vazife korona-virüsün birçok insanı aynı anda hasta etmesini önlemek. Ve tam da bu nedenle bütün tedbirler 13. Nisan 2020`ye kadar devam edecek. 

Başbakan Mette Frederiksen, hepimizin bakanlıklardan gelen önlem kurallarına uymamız gerektiğini tekrarladı, birlikte iken mesafe koymamız çok önemli – bu paskalya tatili içinde geçerli. Paskalya tatilinde hükümetin tavsiyesi seyahat etmememiz, bu yurtiçi bir seyahat olsa bile. 

Mağdur aileler çocuk ve gençler için var olan “acil-bakım” dan faydalanabilir. Evsizler için ise daha fazla barınak yerleri sağlanıyor, bu şekilde onlarda karantinaya alınabilecek ve korona-virüsüne karşı korunabilecek. 

Sağlık bakanı, tedavi kapasitesini genişletmek ve geliştirmek için çok çalışma yapıldığını söyledi. Güney Kore`den gelen test kitleri satın alma teklifine karşı yetkililer ile temasa geçildi.

Son olarak sağlık bakanı tüm yardım tekliflerine açık olduklarını bildirdi. Eğer yardım etmek istiyorsanız lütfen coronasmitte.dk adresine girip oradan “Danmark hjælper Danmark” sayfasını bulup yetkili makamlar ile irtibata geçip çok hızlı bir şekilde teklifiniz hakkında bir değerlendirme alabilirsiniz. 

Kuru öksürük, ateş ve nefes almada zorluk çekiyorsanız ne yapmalısınız?

COVID-19’u şüphelendiren semptomlar yaşıyorsanız, bunlar hafif semptomlar olsa bile. Böyle bir durumda yapacaklarınız:

• İster işte ister başka bir yerde olun, hemen eve gidin ve evde kalın.
  
• Başkalarıyla yakın temastan kaçının. Alışveriş yapmak için başkalarına yardımcı olun
  
• İnsanlarla yakın temaslardan kaçının. Mesela alışverişinizi başkalarına yaptırın.
  
• Farklı odalarda kalın
  
• Evin diğer fertleri ile paylaştığınız tuvalet, banyo ve mutfağı sık sık temizleyin
  
• Yapabiliyorsanız, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için kendiniz temizlemelisiniz
  
• Temizlik için sıradan deterjanlar kullanın ve sıkça temas edilen yerleri ayrı bir titizlik ile temizleyin. Mesela kapı kolları, prizler, çaydanlık, kahve makinesi ve tablet gibi benzeri yerleri
  
• Günde en az 2 kez minimum10 dakika boyunca içerileri havalandırın
  
• Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalıklar gibi korunmasız insanlardan uzak durun
  
• Semptomların kesilmesinden 48 saat sonra enfeksiyonuz olarak kabul edilirsiniz
  
• Emin değilseniz bir gün fazla durun

Ne zaman doktora başvurmalısınız?

• Ağrı, halsizlik, ateş ve nefes almada zorluk gibi şiddetli belirtiler yaşarsanız veya belirtileriniz kötüleşirse, bir doktora, acil servise veya acil durum telefonuna başvurun
  
• Ebeveynler, çocuğun hızlı / yüzeysel solunum gibi nefes almakta zorluk çekmesi, donuk, ilgisiz, sarkık veya yok olması, soğuması, solgun veya mavimsi bir cilde sahip olması veya dikkat çekici derecede soğuk elleri ve ayakları varsa bir doktora başvurmalılar
  
• Bir bebekte ebeveynler nefes alma, öksürme, hızlı veya gecikmeli nefes alma, uyuşukluk / yorgunluk gibi semptomlara bakmalı. Ayriyeten normalin dışında bebek bezinde kuruluk var mı, iştahta bir değişiklik ve bebeğin ateşi 37,5 den fazla veya 36,0 dan daha az mı diye rekt al bölgesinden ölçerek daha hassas olmak gerekiyor

COVID-19 testi olabilir miyiz?

• COVID-19 testi iki şekilde yapılıyor. Ya boğazda bir çubukla alınan bir örnek incelenir yada nefes borusundan örnek alıp test olunur
  
• Sadece hafif semptomlarınız varsa ve evde kendinizi izole edebiliyorsanız, COVID-19 testi yapılmıyor, çünkü alınacak önlemler değişmiyor
  
• Ciddi veya kötüleşen semptomları olan veya özellikle savunmasız risk gruplarında olan hastalar, aile hekiminin veya nöbetçi doktorun değerlendirmesinden sonra COVID-19’un test edilip edilmeyeceğine karar verilir. Karar verildikten sonra hasta özel COVID-19 acil servis merkezlerinde test edili
  
• Sağlık personeli gibi kritik işlerde çalışanlara, eğer yöneticileri gerek duyarsa COVID-19 testi yapılabilecek. Bunun sebebi ise bir an önce tekrar işe dönmelerinin önemi

Sağlık bakanlığından herkese verilen önlem kuralları

• Sağlıklıysanız – başkalarını korumak için kendinizi koruyun
  
• El yıkama ile ilgili tavsiyelere uyun, dikkat gösterin ve fiziksel temas ve sosyal aktiviteleri sınırlandırın
  
• Öksürük, hafif ateş veya soğuk algınlığınız varsa – iyi olana kadar evde kalın
  
• Sevdiklerinizden uzak durun ve ev halkı dışındaki kişilerle temastan kaçının
  
• Solunum problemleriniz, kötüleşen semptomlarınız varsa veya birkaç gün boyunca hastaysanız – doktorunuzu arayın
  
• Başkalarına bulaştırma ihtimalinden dolayı aile hekiminizi aramadan aile hekiminize gitmeyin
  
• Yeni korona-virüsü genellikle insanın çok olduğu yerlerde yayılır. El sıkışmalarında ve öksürme ve hapşırmadan kaynaklanan küçük damlalar ile
  
• Bu önlemlerle kendinizi ve başkalarını koruyun
  
• Grip ve COVID-19’un izlenmesine katkıda bulunmak için Influmeter.dk sayfasına girerek Devlet Serum Enstitüsünden kayıt olmanızı öneririz

19 Mart Perşembe günü, Sağlık Kurulu, covid-19 hasta hamile ve doğum yapan kadınlar, eşleri ve yeni doğum yapmış olanlar için yeni uygulamaları yayınladı.

Bundan sonra doğum için hastaneye gelenler önce korona-virüs testi yapılacak.

Test sonucu pozitif ise personelin maske ve diğer ekipmanı giymesi ve diğer özel önlemler alınacaktır. Hamile kadın da maske takacak.

Eğer bir şüphe var ise, fakat test sonucu henüz gelmediyse, tedbir amaçlı, korona-virüsü varmış gibi tedaviye devam edilecek. Bu kesin sonuç gelene kadar devam edecek. 

Ayrıca:

Partnerinizde virüs var ise  veya var olduğundan şüpheleniliyorsa doğuma katılamaz.

Partnerinizde virüs var ise veya var olduğundan şüpheleniliyorsa 2 gün semptomsuz olana kadar bebekten uzak durmalı. 

Buna ek olarak artık hastaneler doğum için sadece partnerin gelmesini istiyor, bunun sebebi virüsün dağılımını azaltmak.

Anneye covid-19 bulaşmış olmasına rağmen, anne tedavi gerektiren kritik bir durumda olmadığı sürece bebekten ayrılmayacaktır.

Anne pozitif test edilirse ancak tedaviye ihtiyaç duymazsa, o zaman yetkililerin tavsiyesi, en kısa zamanda hastaneden eve dönmesidir. Anneye çocuğun sağlığına dikkat etmesi konusunda rehberlik verilecektir.

Testi pozitif çıkan anneler de emzirebilir. Yetkililerin tavsiyesi annenin önceden göğsü sabun ve su ile yıkaması ayriyeten annenin maske takması. Bunun üzerine ek olarak sürekli ellerini yıkaması ve gerektiğinde elleri için alkol kullanması.

Hamilelik sürecinde çekilen önemli röntgenlere devam edilecektir. Doğum hazırlık kurslarının iptal söz konusu olabilir bu durumlarda bir ebe ile telefon görüşmesi gerçekleşecektir. Hamilelik sürecinde önemli olan hiçbir röntgen, doktor görüşmesi vb. iptal edilmeyecek. Sadece anne katılımına izin verilecek, bunun sebebi ise virüsün dağılımını önlemek.

Hastanelerde doğumlar her zaman ki gibi devam edecek, sağlık kurulu bunun altını çizdi. Bu nedenle hamile iseniz endişe etmenize gerek yok, tabi ki hastanelerde doğum gerçekleştirilecek.

Tüm vatandaşlara duyuru ve teşvik.

Devlet Serum Enstitüsünden bütün vatandaşlara korona-virüsüne karşı “influmeter” olmaları için çağrı yaptı.

“Influmeter” olmak tamamen bir gönüllülük işidir. Her hafta yetkililere doktora müracaat etmiş olmanız veya herhangi gibi bir tedavi görmüş olmanızdan tamamen bağımsız bir şekilde semptomlarınızı rapor etmektir. Bu şekilde sizde topluma virüsün dağılımı ile yetkililere faydalı bilgi vermiş olacaksınız.

Danimarka`da yaşayan herkes “influmeter” olabilir – çocuk, genç, yaşlı, sağlıklı ve hasta. Internet sayfasından hem kendini hem de aile bireylerini kayıt ettirebilirsin. Önceden hasta olmuş olman veya şuanda hasta olman önemli değil. Her “influmeter” toplum sağlığı için önemli bilgiler veriyor. Korona-virüsü evrensel fakat mücadele ulusal, haydi durma sende katıl topluma bir faydan olsun.

Bulaşıcı Epidemiyoloji bölümü, Devlet Serum Enstitüsü, Danimarka`daki bulaşıcı hastalıkları izler ve önler, grip, soğuk algınlığı ve COVID-19 semptomlarıyla bağlantılı olarak genel hastalık gözetiminin bir parçası olarak “influmeter” çalıştırır.

Kayıt için www.influmeter.dk sitesine gir.

Katılımcılar: Başbakan: Mette Frederiksen, sağlık bakanı Magnus Heunicke, sağlık müşteşarı Søren Brostrøm, dışişleri bakanlığından bir temsilci ve emniyet müdürü Torkild Fogde.

Başbakan öncelikle virüsün çok ciddiye alınmasını istedi ve son durumdan bahsetti: Şuan 82 kişi hastanede bunlardan 18`i kritik tedavi görmekte. Kritik tedavi gören hasta sayısı nerdeyse bir günde ikiye katlandı. Bu nedenle virüsün dağılmasını biran önce durdurulması gerekiyor. Ve bunun için yarın 18. Mart saat 10`dan 30. marta kadar itibaren geçerli olacak yeni önlemler alınacak. Bu önlemler şunlar:

• 10 kişiden fazla toplanmamak. Bu hem evde hem dışarda geçerli. Bu nedenle halka açık etkinlikler iptal.
• Marketler ve dükkanlar için yeni kurallar: Müşterilerin arasında yeterli yer olmalı, bol mesafeli. Müşteriler giriş ve çıkışlarda ellerini yıkama imkanı olmalı – bu hem küçük dükkanlara geçerli hem de büyük alışveriş merkezlerine.
• Bütün içeri spor ve beden eğitim tesisleri kapanacak. Bunlar mesela: spor salonları, bronzlaşma merkezleri, kuaförler, masajcılar, dövmeciler yani genel olarak müşteri ile yakın olan branşlar. Sağlık nedeni ile bir tedavi görülüyorsa bu hala mümkün olacak.
• Gece kulüpleri, nargile kafeleri, barlar ve benzeri yerler kapatılacak.
• Bütün büyük kapalı alışveriş merkezleri, üstü kapalı yemek tesisleri (kermes tarzı) kapanacak – sadece marketler açık kalacak.
• Bütün restoranlar, kafeler ve benzeri kapanacak – fakat hala eve sipariş verilebilir.
• Yurtdışından gelen danimarkalılar dışişleri bakanlığın internet sayfasından “Danimarkalı listesine” kayıtlı iseler, ülkeye giriş yaptıklarında listeden kendileri silmeleri rica ediliyor aynı zamanda 14 günlük gönüllü karantinaya girmeleri gerekiyor.

Bunların dışında Heunicke, Brorstrøm, Fogde durumun ciddiyetinin altını çizdi. Hep birlikte şuan bu önlemlere uymaz isek, ülke ve millet olarak çok büyük bedeller ödemek zorunda kalacağız, dediler. Hiç kimse sorumluluktan kaçamaz ve herkes ama herkes sağlık bakanlığının tavsiyelerine uymak zorunda, özellikle gençler, dedi başbakan.

Bir şeyin sağlık açısından yapıp yapmamak arasında kararsız kalıyorsak, mesela arkadaşlarımızla yemek yemek gibi, o zaman yapmayalım en iyisi dedi başbakan.

Başbakan şuan görevde olan bütün vatandaşlara tekrar teşekkür etti.

Bunların yanı sıra başbakan yeni yardım paketleri sunulacağını duyurdu. Bunlar hem devlet memuruna, küçük işletmelere ve şirketler için olacak. Hatta yarın meclis bu konu hakkında toplantılara başlayacak. 

Emniyet her daim halka tavsiyeler ve rehberlik yapmak için hazır. Dışişleri bakanlığının şuan ki değerlemelerine göre yurtdışında mağdur kalan vatandaşlara güvenli yerlere gitmelerini tavsiye etti aynı zamanda en kısa sürede ülkeye geri getirebilmek için bütün elçiliklerin çalıştığını bildirdi.

Danimarka`da tıpkı dünya genelindeki gibi korona-virüsüne tutuldu. Farklı ülkeler farklı stratejiler tercih ederek salgını kontrol altına almaya çalışıyor. Danimarka`da yaşıyorsanız, yetkililer aşağıdaki talimatlara uymanızı tavsiye ediyor. 

Danimarka`da ve internette korona-virüsü hakkında çok fazla fikir var. Doktorlar ve sağlık uzmanları bile farklı görüşteler. Fakat kimse kesin olarak bilgiye sahip değil, bu nedenle bizim size tavsiyemiz önlem almanız.  

Aşağıdaki öneriler DR`nin “Profesör ve Hvidovre Hastanesinde bulaşıcı ilaç bölümü, başhekim Thomas Benfield ile soru ve cevap” programından ve sağlık bakanlığının tavsiyelerinden yola çıkarak derlenmiştir. Bazı durumlarda sağlık bakanlığının tavsiyeleri farklı algılanabiliyor, biz bu durumlarda daha temkinli bir anlam seçtik. 

Sorularınız için +45 7020 0233 nolu telefondan günün her saatinde ulaşabilirsiniz. Dikkat: Bu hatta bakan görevliler her dili konuşamıyor – bu nedenle yanınızda mutlaka ya danca bilen veya İngilizce bilen bir olsun.  

BU GÜNLERDE NE YAPMALIYIM 

S: Işe gitmeyip evde mi kalayım? 
C: Mümkün oldukça evet. Büro çalışanları evde kalacak. Kritik iş alanlarında çalışanlar – mesela sağlıkçılar ve emniyette çalışanlar görevlerine devam edecek. Hükümet bütün iş verenlere işçilere evden iş yapabilme imkanı vermelerini istedi. Bunun mümkün olması iş verenin sorumluluğu. 

S: Dışarıda ne kadar vakit geçirebilirim? 
C: İnsanların yakın durdukları yerlerde mümkün oldukça az. Bahçeye çıkmak veya koşu yapmak da bir sorun yok. Fakat lütfen restoranlarda, kahvehanelerde ve barlarda oturmayın.    

S: Arkadaşlarımı yemeğe çağırabilir miyim?  
C: Temkinli olmak için yapmamak daha iyi. Aranızda öksüren, ateşi olan, burnu akan yahut başka normal enflüanza belirtileri var ise kesinlikle evde kalmalı.  

S: Çocuklarım kreş/okul/yuvaya gitmek yerine evde mi kalsın? 
C: Evet. Okul ve kreşler kapanıyor. Mümkün oldukça çocuklarınızı evde tutun. Bunun sebebi çocuklar yetişkinler gibi taşıyıcı olabiliyor, fakat çocuklar en az etkilenen grup. Bu nedenle çocuklar taşıyıcımı değil mi bilmek zor. Tedbir amaçlı çocuklarınızı diğer çocuklardan ve yaşlılardan uzak tutmalısınız.  

S: Yaşlı ebeveynlerimizi ziyaret edebilir miyiz?  
C: Temkinli olmak için yapmamak daha iyi. Onlar normalde hasta veya zayıf bağışıklık sistemleri var ise kesinlikle gitmemelisin. Hem siz ve onlar normalde sağlıklı iseniz ve kesinlikle öksürük, ateş, burun akması gibi veya benzeri enflüanza belirtileri yok ise, dışarıda buluşabilirsiniz – bu şekilde virüs bulaşma riskini minime etmiş olursunuz. 

S: Peki, eğer bende enflüanza belirtileri var ise, fakat annem ve babam için alışveriş yapmam gerekiyorsa, ne yapmalıyım?  
C: Sizde enflüanza belirtileri var ise kesinlikle evde kalmalısınız. Fakat hiçbir belirti yok ise erzaklarını mesela kapı önüne bırakabilirsiniz. Ebeveynin senin dokunduğun her hangi bir şeye dokunduğunda kesinlikle ellerini yıkamalı. Virüs senin dokunduğun yüzeylerde 3 güne kadar yaşayabiliyor.  

S: Yaşlı annem ve babam çocuklarıma bakabilir mi? 
C: Temkinli olmak için yapmamaları daha iyi. Sizde, çocuklarınızda ve ya ebeveyninizde her hangi gibi bir enflüanza belirtisi var ise, kesinlikle bakmamaları tavsiye ediliyor. Çocuklar çok bulaştırıyor, farkında olmadan hasta olabiliyorlar ve yaşlılar büyük risk gurubunda, bu nedenle birbirlerini görmek için beklemek tavsiye ediliyor.    

S: Markete alışveriş için gidebilir miyim?  
C: Evet, fakat mümkün oldukça hızlı bir şekilde ve mümkün oldukça az şeylere dokunun. Az insanların olduğu vakitlerde gitmeyi tercih edin. Marketten çıkınca ellerinizi dezenfekte ile silin ve eve gelince yıkayın.  

S: Kahvehanelere arkadaşlarım ile gidip çalışabilir miyim? 
C: Hayır. En iyisi yapmamak. Kimin senden önce orda olduğunu bilemezsin ve hiçbir kahvehane her müşteri sonrasında temizlik yapmıyor. 

S: Arkadaşlarım ile dışarıda buluşabilir miyim? 
C: Evet, şuan için bakanlık izin veriyor. Fakat normale göre daha fazla mesafeli durun ve kesinlikle sarılma veya el vermek yok. Ve tabi ki herhangi gibi enflüanza belirtilerin var ise hiç kimse ile görüşmeyeceksin. Unutmayın eve geldiğinizde ellerinizi yıkayın.   

S: Toplu taşıma araçlarına binebilir miyiz? 
C: Her hangi gibi belirtileriniz var ise kesinlikle binmeyin. Belirtileriniz yok ise de binilmemesini tavsiye ediyor bakanlık.  

HASTALIK HAKKINDA 

S: Dezenfekte bulaşıcılığı önlüyor mu? Peki normal el sabunu? 
C: Her ikisi de yardım ediyor. En güzeli ellerimizi güzelce yıkamak – bu dezenfekteden daha iyi. Ellerinizi günde çokça yıkamanız tavsiye ediliyor, özellikle herhangi gibi bir şeye dokunduktan sonra.  

S: Doğru mu ağzımızı kapatarak öksürmemiz daha iyiymiş? 
C: Evet. Ağzımızı kapatarak öksürmeliyiz ve hapşırmalıyız. Ellerimizi kullanmazsak virüsü bulaştırma riskini azaltırız.   

S: Çocuklarım tehlikede mi? 
C: Potansiyel olarak herkes tehlikede, fakat küresel alanda çocuklarda çok az vaka görüldü. Çocuklar bu tür hastalıkları kaldırabiliyor, yetişkinler ve özellikle yaşlılarda ölüm riski yüksek.  

S: Hastanelerde korona-virüsü olup olmadığımızı öğrenmek için test yaptırabilir miyiz? 
C: Eğer evde kalabilecek kadar sağlam iseniz hayır. Test olup olmayacağınızı herhangi gibi bir öksürük, ateş, yada grip gibi enflüanza belirtileriniz olduğunda aile hekiminizi arayarak danışa bilirsiniz. Test negatif olsa bile sonradan virüse yakalanabilirsiniz. Bu nedenle Danimarka`da normal şartlarda tedavi için test yapılıyor. Eğer aile hekiminiz sizi hastaneye yönlendiriyorsa test yapılır. 

S: Virüse yakalanmak ile semptomların çıkması ne kadar sürüyor? 
C: Bu çok değişe biliyor. Fakat 10-12 gün geçebiliyor, bu zaman içerisinde başkalarına bulaştırma ihtimaliniz var.  

S: Korona-virüsü ile hastalık dönemi ne kadar sürüyor? 
C: Bu tamamen ne kadar ciddi olduğuna bağlı. Ortalama hastalık günü 3-7 gün arasında. Fakat kimileri için haftalarca sürebilir. Bu nedenle hastalık döneminde kendimizi izole etmemiz önemli.  

S: Normal enflüanza aşısı olduysak korona-virüsüne karşı yardım eder mi? 
C: Bilmiyoruz, fakat tahmin etmiyoruz. Fakat iki kere enfeksiyon olmamamıza etki ediyor. Şuan ki bilgilere göre, eğer hastalık belirtileriniz 48 saat yok olduysa taşıyıcı olma ihtimaliniz çok az. 

Katılımcılar: Başbakan: Mette Frederiksen, Dışişleri bakanı Jeppe Kofoed, Adalet bakanı Nick Hækkerup ve Emniyet müdürü Torkild Fogde.

Hükümet öncelikle korona – virüsü durumu hakkında genel bilgi verdi. Danimarka`da 802 vaka var, bunlardan 23`ü hastanede tedavi görmekte ve 2 hastanin durumu kritik. Mette Frederiksen daha sonra korona` ya karşı yeni önlemleri açıkladı.

Birincisi, hastaneler an itibari ile acil olmayan bütün tedavileri durduracak; hayatı önem arz etmeyen rutin ön kontroller ve ameliyatlar erteleniyor.

İkincisi, dışişleri bakanı an itibari ile gereksiz bütün yurtdışı aktivitelerin durdurulmasını istedi. Yurtdışında bulunan Danimarkalıların biran önce Danimarka`ya geri dönmelerini rica etti.

Üçüncüsü, bu en büyük önlem, Danimarka yarın, 14 mart cumartesi saat 12:00`den itibaren ülke sınırlarını kapatıyor. İlk aşamada bu 14 nisana kadar geçerli olacak. Bu demek oluyor ki ülkeye yabancı hiçbir şekilde giremeyecek – ne uçak, gemi, tren, otobüs nede araba ile. Sadece istisnai durumlarda ülkeye girilebilecek, mesela: Danimarka`da yaşıyorsun yada çalışıyorsun, acil bir durumda (hastalık) aile ziyareti yapmak zorunda kaldın veya Danimarka`da çocuklarını göreceksin. Sınırları askerlerin desteği ile polisler denetleyecek. Hükümet altını çizerek söylüyor bu yeni önlemlerden ihracat ve ithalat özellikle gıda sektörü etkilenmeyecek, bunlar sorunsuz sınırları geçebilecek. Aynı zamanda ülkede kıtlık yaşanmayacak. Danimarka vatandaşı olan herkes ülkeye giriş yapabilecek.